Tại sao các chuyên gia phân tích thường dự đoán corporate earning cao hơn thực tế?

Gerard Minack- Head of Global Developed Markets của Morgan Stanley vừa có 1 report về sự thất bại của các analyst trong việc dự đoán corporate earning. Theo đó, trong 27 năm dự đoán EPS của S&P 500 thì chỉ có 2 lần các chuyên gia phố Wall dự đoán thấp hơn earning thực tế, còn lại hầu hết họ đều quá lạc quan khi dự đoán earning.

Đây là comment của TS Giang Lê: “Cái systemic bias này có thể giải thích được là đa số earning forecast đều do sell side analysts thực hiện và sell side có incentive đưa ra đánh giá optimistic để khách hàng tăng đầu tư (sell side hưởng commission từ đầu tư của khách hàng)”.

Cụ thể hơn, các dự phóng public ra công chúng thường là của các sell side analysts ( topic nàyhttp://vfpress.vn/threads/buy-side-va-sell-side-tren-ttck.2918/ giúp bạn hiểu rõ hơn thế nào là sell side & buy side) . Họ thường có những dự phóng tốt và khuyến nghị mua hơn là bán bởi vì hầu hết các khách hàng& khách hàng tiềm năng của các sell side firm thường quan tâm đến việc mua con nào có lãi nhiều hơn là quan tâm đến việc cổ phiếu ABC đã overvalue. Hơn nữa, đưa ra khuyến nghị, dự phóng xấu về 1 cổ phiếu cụ thể nào đó sẽ làm các nhà đầu tư lớn đang nắm giữ cổ phiếu đó không hài lòng, ảnh hưởng đến việc bán các dịch vụ khác cho nhóm nhà đầu tư lớn này.

Ngoài ra, Sell side analyst còn chịu áp lực từ phía ban lãnh đạo doanh nghiệp khi dự phóng lợi nhuận thấp & ra khuyến nghị bán. Hầu hết các lãnh đạo doanh nghiệp nắm giữ 1 lượng lớn cổ phiếu doanh nghiệp mình. Nếu analyst nào viết báo cáo xấu, làm giá cổ phiếu họ nắm giữ sụt giảm, họ sẽ cắt đứt quan hệ với chuyên viên phân tích & công ty phân tích đó. Nỗi lo mất 1 khách hàng doanh nghiệp lớn khiến các công ty chứng khoán ít nhiều sẽ dự phóng tốt hơn về earning của doanh nghiệp. Đơn cử 1 ví dụ ở Việt Nam về 1 doanh nghiệp bất động sản lớn, chịu mọi phí tốn cho 1 nhóm các chuyên viên phân tích đi tham quan, nghỉ ngơi, bia bọt (kèm 1 số benefit khác nữa  ) tại 1 dự án của họ để về viết phân tích. Nhưng trước khi công bố bài phân tích phải được bên doanh nghiệp duyệt trước. Ông analyst nào viết báo cáo trung thực rằng doanh nghiệp bất động sản kia đang xấu, dịch vụ kém, không có tiềm năng… thì viết xong rồi đốt uống chứ cũng không được cho phát hành, & lần sau có kèo mới doanh nghiệp kia cũng ko gọi ông analyst đó đi nữa.

Ở Việt Nam luật lệ về đạo đức nghề nghiệp chưa chặt chẽ khiến cho các báo cáo khuyến nghị của CTCK càng ít được tin tưởng hơn trong mắt nhà đầu tư, đặt biệt là các nhà đầu tư có kiến thức & kinh nghiệm. Trừ báo cáo của 1 vài công ty chứng khoán lớn đáng đọc, phần lớn các báo cáo của công ty chứng khoán nhỏ rất sơ sài & cẩu thả. Cá biệt còn có 1 số CTCK nhỏ viết báo cáo bằng cách copy tin tức trên các báo tài chính, diễn đàn & khuyến cáo thêm là “chúng tôi không chịu trách nhiệm về độ chính xác & hoàn chỉnh của thông tin”. Nhiều người còn trading theo chiến lược đi ngược lại với khuyến nghị của công ty chứng khoán, cứ nhiều CTCK khuyến nghị mua là họ sẽ bán