Đọc báo cáo tài chính của công ty bảo hiểm

BCTC của công ty Bảo hiểm & các tổ chức tài chính nói chung khá đặc thù, doanh thu của loại hình này không phải đến từ việc bán 1 tài sản vật chất, mà là buôn bán tiền, hoặc là bán 1 cam kết chi trả khi gặp tai nạn, sự cố…Nhiều  chỉ số tài chính quen thuộc đối với doanh nghiệp sản xuất như EBITDA, EV…không áp dụng được cho doanh nghiệp bảo hiểm. Trước tiên, hãy làm quen với báo cáo tài chính của 1 công ty bảo hiểm:

1/ Income statement

Doanh thu: Thay vì có các khoản mục như doanh thu, giá vốn hàng bán, IS 1 doanh nghiệp bảo hiểm bắt đầu bằng khoản mục “thu phí bảo hiểm gốc”. Written premium là hoạt động chính của 1 công ty bảo hiểm, cộng với doanh thu từ tái bảo hiểm & hoa hồng tái bảo hiểm.

Chi phí: giá vốn của công ty bảo hiểm chính là chi phí bồi thường bảo hiểm gốc, bồi thường nhận tái bảo hiểm. Ngoài ra còn có các chi phí quản lí & bán hàng không liên quan trực tiếp đến hoạt động bảo hiểm (SG&A) và chi phí lãi vay.

Điểm khó khăn khi đọc báo cáo bảo hiểm đó là nguyên tắc ghi nhận doanh thu, chi phí & các khoản dự phòng. Giả sử khách hàng kí 1 hợp đồng bảo hiểm phí 100tr từ tháng 6 năm nay đến tháng 6 năm sau. 100 tr sẽ được ghi nhận là “thu phí bảo hiểm gốc”, nhưng không được ghi nhận toàn bộ là doanh thu trong kì. Chỉ được ghi nhận 50tr doanh thu, 50tr còn lại là unearned revenue.

Ở phần chi phí, bạn giả định rằng 1 đồng thu được từ phí bảo hiểm gốc, bạn phải chi trả 1 tỉ lệ phần trăm nào đó để đền bù cho chủ hợp đồng. Nếu tỉ lệ này là 75%, chi phí được ghi nhận là 375tr. Chi phí ước tính này so với khoản tiền thực chi để bồi thường là 2 con số hoàn toàn khác biệt. Nếu giả định cho 1 năm thì dễ, nhưng giả định cho 2,3 hoặc 20 năm thì vô cùng phứt tạp. Bạn nào muốn làm lương triệu đô hàng năm hãy học thật giỏi Actuary để trở thành 1 chuyên gia tính toán bảo hiểm. Bảo hiểm là 1 lĩnh vực được dự báo sẽ tăng trưởng mạnh ở Việt Nam trong 10 năm tới, nhưng nhân sự cao cấp cho ngành này còn rất thiếu.

Tái bảo hiểm cũng là 1 nét đặc thù của kinh doanh bảo hiểm. Các doanh nghiệp đều phải tái bảo hiểm, không nhiều thì ít, tùy theo năng lực tài chính, vốn chủ sở hữu … 

2/ Balance Shit

Điểm khác biệt giữa công ty bảo hiểm so với các công ty thông thường đó là tài sản cố định & Working capital thường không lớn, thay vào đó là các khoản đầu tư ngắn hạn, tiền gửi có kì hạn, trái phiếu, cổ phiếu…Các công ty chỉ kinh doanh nonlife insurance còn có lợi nhuận biên khá ổn từ bán bảo hiểm gốc, nhưng đối với life insurance như Bảo Việt (Bảo Việt là big player ở VN cả về life & non life), lợi nhuận biên của hoạt động bảo hiểm rất thấp, thậm chí còn âm. Chính lợi nhuận từ đầu tư mới đem đến tiền cho công ty bảo hiểm.

Phần liabilities, bạn phải làm quen với các thuật ngữ mới như dự phòng phí, dự phòng toán học, dự phòng giao động lớn…Phần vốn chủ sở hữu & Cash flow về cơ bản giống với BCTC các công ty thông thường