Fair value!

Fair value, tạm dịch là giá trị hợp lí, 1 thuật ngữ kế toán- tài chính hết sức quen thuộc, nhưng ko hề đơn giản để hiểu đúng bản chất của nó. Tôi thường hay nhầm lẫn fair value với giá giao dịch trên thị trường-market value.
Theo IAS 40, Fair value- giá trị hợp lí mà số tiền mà:
  + Các bên có hiểu biết về tài sản trao đổi
  +Sẵn sàng trao đổi trong các giao dịch bình thường
Tôi muốn nhấn mạnh ở 2 điểm là các bên CÓ HIỂU BIẾT & SẲN SÀNG TRAO ĐỔI
Giả sử bạn muốn mua 1 chiếc S pây sì cũ để lâu lâu chạy cho tiện ( chạy Mẹc & audi nhiều khi cũng bất tiện). Bạn ko biết giá Spacy hàng Việt Nam chất lượng bao nhiêu. Đến mấy hiệu xe cũ họ ra giá 200tr với lí do Spacy cũ Nhật đang được bán giá 350tr=>  Spacy Việt Nam giá đó là hợp lí. Bạn thấy cũng hợp lí, vả lại mới trúng vàng nên 200 chai là chuyện nhỏ=> mua luôn. Như vậy giá 200 chai cho 1 chiếc Spacy Việt Nam như vậy có phải là fair value ko?
Câu trả lời là ko, vì nó ko đáp ứng được cả 2 điều kiện nêu trên, bạn ko có hiểu biết về tài sản cần mua & trong các giao dịch bình thường ko thằng nào điên mua Spacy Việt Nam giá 200tr. Như vậy, ko phải lúc nào fair value cũng xêm xêm với market value.
Vậy, làm sao để xác định fair value?
IAS 40 cũng có đề cập, fair value là giá trao đổi của sản phẩm đó trên 1 active market. Ví dụ thị trường xe ở TPHCM coi như là 1 active market vì:
  + Sản phẩm đem ra trao đổi đồng nhất, giống nhau ở các tiệm
   + Số lượng người bán người mua đông
   + Giá bán xác định & minh bạch
Giả sử ta biết được fair value của 1 chiếc Spacy mới, từ đó quy đổi xem chiếc Spacy cũ chạy được bao nhiêu km, còn mới ko... để ước tính fair value cho con Spacy cũ.
Vậy, trường hợp ko phải là 1 active value thì làm thế nào?
Theo lý thuyết, có 2 cách, 1 là ta ước tính dựa trên sản phẩm khác tương đồng được trao đổi trên 1 active market. Ví dụ, ước tính Spacy dựa vào giá xe Attila được trao đổi trên thị trường Hà Nội ( assume HN là active market), sau đó quy xem tỉ lệ giá giữa Spacy & Attila ở HN như thế nào, từ đó ước tính fair value cho Spacy ở TPHCM.
Cách cuối cùng & cực kì phứt tạp là chiếc khấu dòng tiền. Cách này thật sự rắc rối & tìm hiểu để viết được 1 bài về nó rất hại não. Vì vậy bài viết chỉ giới hạn đến đây, ko đi sâu thêm về làm cách nào để chiết khấu dòng tiền cho xe Spacy, quy nó về hiện giá xem value bao nhiêu- vô cùng hại não.
Tóm lại, fair value- giá trị hợp lí, đọc qua thì có thể hình dung " ờ, đơn giản mà" nhưng để hiểu & tính đúng giá của nó trong 1 số trường hợp đặt biệt ko phải đơn giản...