Thứ Sáu, 30 tháng 11, 2012

10 điều nên làm mỗi ngày để cuộc sống tươi đẹp hơn

1. Hướng về thiên nhiên

Có lẽ bạn không coi trọng điều này (Thực sự, có nghiên cứu đã chỉ ra rằng bạn nên làm như thế). Điều này giúp bạn giải tỏa stress, tăng khả năng sáng tạo, cải thiện trí nhớ và thậm chí càng làm cho bản thân bạn trở nên tốt đẹp hơn

2. Tập thể dục

Tất cả chúng ta đều biết nó quan trọng thế nào nhưng rất ít người trong chúng ta kiên trì, bền bỉ luyện tập thường xuyên. Lợi ích của việc tập thể dục hàng ngày rất đáng kể: nó làm chúng ta thông minh hơn, hạnh phúc hơn, có một giấc ngủ ngon hơn, cải thiện ham muốn tình dục :) , tinh thần thoải mái và cơ thể cường tráng/ dẻo dai hơn. Một nghiên cứu được tiến hành ròng rã 70 năm trên 1 nhóm nam giới của Đai học Harvard chỉ ra rằng đây là một trong những bí quyết để có một cuộc sống tươi đẹp

3. Dành thời gian bên gia đình và bạn bè 

Chuyên gia về hạnh phúc Daniel Gilbert của trường Đại học Harvard xác nhận rằng điều này là một trong những nguồn hạnh phúc lớn lao nhất trong cuộc sống của mỗi chúng ta. Những mối quan hệ tương tác có giá trị nhiều hơn là bạn có thể tưởng tượng (nó có thể quy đổi xấp xỉ 131. 232 usd/ năm). Không giao tiếp và tạo ra vòng kết nối với mọi người trong cuộc sống sẽ làm cho cuộc sống bạn ảm đạm, biến bản thân ngu ngốc hơn và thậm chí sẽ giết chết bản thân mình. Cô độc dễ làm cho bạn đột quỵ, đau tim và bị bệnh tiểu đường. Thậm chí, các mối quan hệ giữa người với người làm cho con người sống lâu và vui khỏe hơn cả việc tập thể dục. Tình bạn là chiếc chìa khóa mở ra một cuộc sống tốt đẹp hơn khi bạn sẻ chia niềm vui nỗi buồn với nhau. Vậy bạn có muốn cuộc sống mình hạnh phúc hơn không? Hãy dành thời gian của mình cho những người bạn yêu thương nhé!

4. Bày tỏ lòng biết ơn

Điều này sẽ làm bạn hạnh phúc hơn, nó giúp cải thiện các mối quan hệ trở nên tốt đẹp hơn, làm cho bạn tốt hơn trong mắt mọi người và cuộc sống tươi đẹp hơn với mọi người xung quanh bạn

5. Ngồi thiền

Ngồi thiền giúp bạn tĩnh tâm, giúp bạn cảm thấy được hạnh phúc luôn tràn ngập quanh bạn, cuộc sống đầy ý nghĩa, tăng khả năng tập trung. Không những thế, thiền giúp bạn hạn chế những cơn tức giận, lo âu, buồn phiền, trầm cảm và mệt mỏi. Tương tự vậy, tuy bạn không theo một tôn giáo nào nhưng việc cầu nguyện sẽ làm cho cuộc sống bạn nhẹ nhàng hơn

6. Ngủ đủ giấc

Không thể phủ nhận rằng giấc ngủ có ảnh hưởng rất lớn trong sự tồn tại của chúng ta. Thật khó có thể hạnh phúc nếu lúc nào bạn cũng mệt mỏi. Thiếu ngủ phần lớn đồng nghĩa với bạn bạn bị bệnh. Giấc ngủ có tác dụng cải thiện việc ra quyết định của chúng ta. Nhìều khả năng thiếu ngủ làm chúng ta hành xử không …Chính vì thế, chúng ta nên ngủ đủ giấc
Ngủ trưa cũng rất tốt. Nó làm tăng sự tỉnh táo và hiệu suất công việc, tăng cường khả năng học tập, lọc bỏ cảm xúc tiêu cực và đẩy mạnh tính tích cực.

7. Thách thức chính mình

Học một ngoại ngữ khác có thể làm cho đầu óc bạn nhạy bén hơn. Học nhạc giúp tăng trí thông minh. Chúng ta cần phải rèn luyện về cả mặt tinh thần, trí tuệ lẫn niềm tin, chỉ cần làm từng chút một mỗi ngày, nó sẽ giúp mình đạt được thành công dễ dàng hơn là chỉ có IQ - trí thông minh. Con người ta hay nhìn lại quá khứ rồi tiếc nuối vì trước đó không học hành đàng hoàng và nắm bắt những cơ hội đến với mình

8. Tiếng cười

Những người luôn dùng nụ cười và khiếu hài hước của mình để đương đầu với những nỗi lo, sự căng thẳng thì có hệ thống miễn dịch tốt hơn người khác, nguy cơ đau tim và đột quỵ cũng thấp hơn, ít có vấn đề liên quan đến nha khoa và sống lâu hơn. Nên coi tiếng cười như 1 loại vitamin cần cho hằng ngày. Một mối quan hệ trở nên tốt đẹp hơn hay được cải thiện tốt hơn nhờ những khoảng khắc nhớ về giây phút ngọt ngào, vui vẻ. Tiếng cười mang lại nhiều lợi ích đáng kể

9. Ôm 1 ai đó

1 cái ôm chặt có tác dụng làm giảm sự căng thẳng, mệt mỏi, tăng khả năng làm việc theo nhóm và giúp bạn có sức thuyết phục & làm bạn hạnh phúc hơn. Sex giúp ngăn chặn đau tim và ung thư, tăng khả năng miễn dịch và kéo dài tuổi thọ

10. Luôn lạc quan yêu đời

Sự lạc quan, yêu đời làm cho bạn khỏe mạnh hơn, hạnh phúc hơn và dĩ nhiên sẽ kéo dài tuổi thọ của bạn. Trong Quân Đội cũng dạy nên lạc quan để tăng cường tinh thần chịu đựng khó khăn ở quân lính. Việc tự tin vào bản thân sẽ làm tăng khả năng làm việc.

[Chart] Đầu cơ chứng khoán, mọi phương pháp định giá đều thất bại

Có rất nhiều phương pháp định giá cổ phiếu từ phổ biến dễ hiểu như P/E, CAPE, Dividend Yield… đến những chỉ số rất thần bí được nhiều nhà đầu tư, chuyên gia phân tích sử dụng để dự báo giá chứng khoán. Nhưng theo nghiên cứu gần đây của Vanguard, Roger, và Charles Thomas (1 công ty quản lý đầu tư lâu đời ở Mỹ), tất cả các model & chỉ số trên hầu như vô dụng. Lấy dữ liệu lịch sử từ năm 1926, 3 kết luận của nghiên cứu như sau:

1/ Trong ngắn hạn, giá chứng khoán gần như không thể dự đoán được. Bằng chứng là hệ số xác định R2 -(tỉ lệ biến động của biến phụ thuộc (y) được giải thích bởi các biến độc lập (x))- ước lượng tương quan giữa các chỉ số trên & giá chứng khoán thời gian trên 1 năm là gần bằng 0, nghĩa là các model, chỉ số gần như không giải thích được biến động giá chứng khoán.

2/ Các chỉ số & tín hiệu thông dụng cũng thể hiện sự tương quan với lợi nhuận đầu tư dài hạn rất yếu và không đáng tin cậy. Các cách phân tích thông dụng cho đầu tư dài hạn như dividend yield, tăng trưởng kinh tế, lợi nhuận biên, so sánh lợi nhuận quá khứ đều dự đoán rất tệ.

3/ Thật bất ngờ, 1 chỉ số đơn giản, dễ nhất là chỉ số P/E, cứ ngỡ chỉ có newbies mới dùng đến, lại rất hữu dụng cho việc đầu tư dài hạn, với hệ số tương quan là 0,38; cao hơn hẳn nhiều chỉ số khác

Vì vậy, nếu bạn có sử dụng 1 chỉ số hay mô hình nào, hãy dùng cho mục đích đầu tư dài hạn, và dùng như một chỉ dẫn để tham khảo thôi, đừng phụ thuộc hoàn toàn vào nó.

[PE fund] ý nghĩa của các thuật ngữ thông dụng

Có khi nào bạn đọc 1 bài viết về fund (PE fund) và gặp khó khăn với 1 số thuật ngữ chuyên ngành mới, ví dụ như thuật ngữ “hudle rate” trong bài viết http://vfpress.vn/threads/ban-luan-viec-vof-chao-ban-50-so-co-phan-cua-metropole-ha-noi.4387/ ? Bài viết này ghi lại ý nghĩa của 1 số thuật ngữ thông dụng liên quan đến PE fund . Đây chỉ là những thuật ngữ thường gặp, không có gì cao siêu & có lẽ còn thiếu rất nhiều, mong sự góp ý bổ sung của bạn đọc.

Cấu trúc phổ biến nhất của 1 PE fund là dạng limited parnership ( hợp danh-trách nhiệm hữu hạn)
-Limited Parners (LP): người góp vốn vào quỹ & không chịu trách nhiệm quản lý đầu tư. LP chỉ chịu rủi ro đối với phần vốn họ đầu tư vào quỹ.

-General Parners (GP): Fund manager, chịu trách nhiệm quản lý đầu tư.

-Management fee: phí quản lý trả cho GP hàng năm, thường là 2% của NAV hoặc của tổng vốn đã góp (Paid in capital)

-Transaction fee: phí trả cho GP khi họ sắp xếp tiến hành M&A hoặc IPO đem lại lợi ích cho fund.

-Carried interest/Performance fee: khi fund hoạt động có lợi nhuận thì GP cũng được chia 1 phần lợi nhuận đó, thường là 20% (sau khi trừ phí quản lý)

-Ratchet: điều khoản về tỉ lệ sở hữu cổ phần của cổ đông và lãnh đạo của công ty PE, cho phép ban lãnh đạo được tăng tỉ lệ sở hữu nếu công ty làm ăn có lãi.

-Hurdle rate: là IRR mà fund phải đạt được trước khi được chia carried interest. Ví dụ quỹ Losado của e có vốn 1 tỉ VND, hurdle rate 8%, carried interest là 20%. Sau 2 năm hoạt động, Losado fund đã đầu tư số vốn 1 tỷ vào Vfpress và có lãi 50 triệu. Nếu không có điều khoản Hurdle rate thì GP sẽ được chia lãi 10tr. Nhưng vì Hurdle rate là 8% nên sau khi số lãi vượt qua 80tr thì GP mới được chia lãi.

-Vintage year: là năm mà quỹ hoạt động & là điểm bắt đầu để so sánh performance với các fund khác

-Term of the fund: đó là vòng đời của 1 fund, thường là 10 năm. Dưới đây là hình vẽ minh hoạ về dòng đời của 1 fund, từ lúc sơ khai marketing chém gió để huy động vốn, đến lúc đầu tư và giải tán quỹ

-Key man clause: điều khoản yêu cầu đích danh 1 số thành viên đại bàng phải đóng 1 vai trò quan trọng trong việc điều hành quỹ. Nếu vì 1 lí do nào đó đại bàng kia không điều hành nữa thì các cổ đông sẽ không cho phép GP tiến hành đầu tư thêm, cho đến khi 1 key man mới được chấp thuận.

-Clawback: Quỹ Losado ở trên đầu tư năm đầu lãi 100tr, GP được chia 20tr. Năm thứ 2 lỗ 200tr, không được chia carried interest. Năm thứ 3 lãi 100tr, vậy GP sẽ được chia thưởng 20tr giống năm 1? Với điều khoản Clawback thì quỹ phải kiếm lời bù lại khoản lỗ của năm thứ 2 xong rồi mới được chia lãi. Như vậy năm thứ 3 quỹ phải có lãi lớn hơn 200tr mới được chia thưởng

Thứ Bảy, 17 tháng 11, 2012

[Tài chính hành vi] 5 kiểu tâm lý sau sẽ khiến bạn thua lỗ

Ở phần trước chúng ta đã đi qua các kiểu sai lệch về nhận thức, phần tiếp theo này sẽ trình bày về tác động của các sai lệch về tâm lý của nhà đầu tư cá nhân. Sai về tâm lý thì hầu như ai cũng bị, rất khó chữa, càng cao thủ thì càng hạn chế được chứ không thể khắc chế được những kiểu cảm xúc này.

1/ Sợ thua lỗ

Người nghiên cứu đầu tiên về vấn đề này là Kahneman & Twersky năm 1979. Tâm lý sợ thua lỗ khiến bạn cắt lỗ quá trễ và chốt lời quá sớm. Bệnh này newbie thường bị nhiều hơn các tay chơi có kinh nghiệm. Ai cũng set cho mình 1 mức cắt lỗ, 10% hay 20% , nhưng khi giá chạm vào tới điểm cắt thì lại quyết tâm cố thủ, dời stop loss về 25%, vì bán là thua thật, giữ lại & tự an ủi mình là nhà đầu tư dài hạn cơ mà. :D . Bạn nào trong đời trading chưa dính qua cảm giác này thì tương lai chắc ko thua kém Soros. Cắt lỗ là bài học khó học nhất trong đời trader, nhưng học nhuyễn bài này thì trình độ trading của bạn sẽ lên 1 nất mới. Bạn đã hiểu rằng trong trading, thua cuộc là điều không tránh khỏi, stop loss đúng lúc sẽ làm bạn có thể tồn tại được, rồi mới tính chuyện phục thù ở các trade lần sau.
Tương tự, khi giá đang lên, vừa rung lắc 1 phiên newbie cũng thường sợ hãi và bán luôn kiếm lời cho chắc. Bạn đánh đổi nổi sợ trong ngắn hạn bằng cách bán và chấp nhận mất khoản lời trong dài hạn.
1 phần nhỏ trong học thuyết này nói về hiệu ứng nhà cái, nghĩa là bạn sẽ chấp nhận rủi ro cao hơn với những khoản tiền trên trời rơi xuống. Ví dụ mới trúng số đề, hay mới ăn 1 con hàng lãi lớn, bạn có xu hướng sử dụng số tiền đó mạo hiểm và cờ bạc hơn bình thường.

2/ Không có hành động gì

Status Quo Bias được nghiên cứu bởi Samuelson và Zeck (1988) chỉ ra sai lệch mà lẽ ra nhà đầu tư nên hành động, nhưng họ lại không làm gì cả. Sai lệch này thường đến với Newbie khi họ chưa hiểu rõ ràng về chứng khoán, không rõ danh mục của mình đang có rủi ro gì, nên đa dạng hoá ra sao, cũng không cập nhật xu hướng thị trường và những ngành nghề tiềm năng sắp tới. Khi mới biết chứng khoán cá nhân e cũng hay chơi chiến thuật này, lên mạng xem các cao thủ mua con gì thì mua theo, chẳng biết nó sản xuất gì, rủi ro gì. Sau khi lỗ vài lần vì mua hàng phím mới tỉnh ngộ ra và tập trung nghiên cứu bài bản. :D

3/ Sợ quyết định sai

Sau khi thua lỗ vài lần cụt hết bao nhiêu vốn, nhà đầu tư bị dị ứng với chứng khoán, nhiều người bị đào thải ngay từ giai đoạn này. Lí do là họ đã hết tự tin vào bản thân, mua thì sợ mua trúng đỉnh, cắt lỗ thì sợ cắt tại đáy nên rất phân vân, ít giao dịch. Họ cảm thấy CK thật khó, huyền bí cứ như có mắt, mình cố thủ thì nó cứ giảm, vừa cắt lỗ nó lại quay đầu tăng. Cảm giác này làm cho khi giá cổ phiếu giảm mạnh, họ sẽ cố bình quân giá vì sợ phải thừa nhận mình đã sai. Khi 1 cổ phiếu tiềm năng mới tăng trần 1 phiên, họ lại sợ lên tàu sẽ bị ăn củ xả nên chỉ đá ống bơ dưới ga nhìn các nhà đầu tư khác ăn. Đến khi đá chán mà sao con hàng này vẫn tăng trần mãi họ lại nổi lòng tham, quyết lên tàu. Lúc này thì CK đã tăng quá nóng và đến vùng giá xả hàng.
Thực ra không phải TT có mắt gì mà là do những cổ phiếu nóng thường có đội đẩy giá. Đội lái đã lên chiến lược rất kĩ, rung lắc ở 1 số vùng nhạy cảm đề dò tâm lý của nhà đầu tư hoảng sợ ở vùng giá nào, kẹp nhiều hàng ở vùng giá nào, lượng cổ phiếu trôi nổi còn bao nhiêu để lên kế hoạch đánh.

4/ Quá tự tin

Quá tự tin (overconfidence) có lẽ là khái niệm rõ nhất của tài chính hành vi học. Đó là khi chúng ta đặt quá nhiều tự tin vào khả năng dự đoán kết quả những quyết định đầu tư của mình.Những nhà đầu tư quá tự tin thường bỏ qua khái niệm đa dạng hóa, và như vậy dẫn đến rủi ro cao hơn. Ngoài ra, họ còn có dấu hiệu trading liên tục bất chấp thời tiết, quyết không ăn non, không xem rủi ro thị trường là gì.
Bệnh này xuất hiện khi nhà đầu tư đã biết cắt lỗ, nắm được nhiều chiêu phân tích cơ bản và kĩ thuật, cộng với 1 chút may mắn nên tỉ lệ thắng nhiều hơn thua. Lúc nãy họ trở nên tự phụ và cứ ngỡ mình đã đạt cảnh giới vạn kiếm quy tông trong CK. Ổ bệnh của bệnh này tại VN theo e là ở F319 (xin lỗi các a e, e nhận xét khách quan chứ ko xoáy vào 1 ai), rất nhiều cao thủ tự hào về chiến tích của mình mà tự mãn. Nhiều khi sai lầm nhưng không chịu thừa nhận, đến lúc chịu cắt lỗ thì đã muộn. Ngay cả 1 cao thủ chinh chiến dày dặn mấy chục năm như a Vietcurrency còn thừa nhận xác suất thắng thua chỉ khoản 6/4, nhưng sai thì cắt ngay, ko mất bao nhiêu. Trader chỉ sợ mất tiền, ko sợ mất mặt, sai là bình thường!

5 / Quản lý vốn và kỉ luật

Khi tài khoản của bạn đã lớn dần lên, kinh nghiệm đầy mình, đã quen cắt lỗ ( dân gian gọi là trym đã gần cụt) nếu không học bài học quản lý vốn và kỉ luật sẽ thất bại nặng nề khi tiến gần đến đỉnh cao. Có nhiều khoản phải chi tiêu như nuôi con, mua đất, xây nhà nhưng họ lại không kiểm soát được mà đổ hết vào chứng khoán khi thị trường tăng giá. Họ chấp nhận rủi ro quá cao khi full margin và không còn back up plan nào để thoát thân nếu thị trường đi ngược lại. Kinh điển nhất của bài học này là hòn tuyết lăn cuối năm 2007. Nhiều đại gia kiếm được rất nhiều từ chứng khoán trước năm 2007, do không quản lý tiền bạc và kỉ luật trading đã ói ra trả lại TT toàn bộ những gì mình có được, nhiều khi phải trả giá nhiều hơn do lỡ bán mấy lô đất, căn nhà đổ thêm tiền vào CK với mong muốn kiếm lời cao nhất có thể.

Cuối cùng, xin kết thúc bài viết bằng cách trích dẫn 1 câu nói của a Vietcurrency: “ Có nhiều người lầm tưởng rằng thành công trong trading có nghĩa là tiên đoán hướng đi của thị trường. Dĩ nhiên rằng đó là một điều tiên quyết và đúng nhất. Nhưng thử hỏi mấy ai làm được hoài. Mai mắn lắm là đúng một hai lần. Là một người trader, bạn cũng như một người lính ra trận. Không thể nào bạn tránh khỏi bị thương. Vấn đề chỉ là lúc này hay lúc khác thôi”.
Bạn thấy mình đang ở giai đoạn này trong 5 giai đoạn trên? Hãy học thật kĩ các sai lầm của mình, đừng phí thời giờ ngồi liếm láp vết thương mà hãy như Songoku trong truyện tranh 7 viên ngọc rồng, luôn trở lại mạnh mẽ hơn sau khi bị thương, sau mỗi lần thua cuộc.

[Tài chính hành vi] Các kiểu sai lệch về hành vi của nhà đầu tư cá nhân


Các bạn học về tài chính truyền thống có lẽ đã quá quen thuộc với lý thuyết danh mục đầu tư hiệu quả Markowitz (năm 1952). Các giả định cơ bản của lý thuyết này là thị trường hiệu quả, các nhà đầu tư có đầy đủ các thông tin cần thiết, họ là những nhà đầu tư duy lí và sợ rủi ro. Tuy các giả định của lý thuyết này có vẻ không hợp lý trong thực tế nhưng vẫn được ứng dụng rất rộng rãi trong việc phân bổ danh mục đầu tư 1 cách tối ưu nhất.
Kahneman & Tversky, được xem là cha đẻ của tài chính hành vi đã phát triển nhiều học thuyết để phản bác lại các giả định của Markozwitz, 1 trong những học thuyết của 2 tổ sư này là thuyết viễn cảnh (prospect theory). Lý thuyết này cho rằng các nhà đầu tư ko phải duy lí, họ không sợ rủi ro mà sợ thua lỗ. Nội dung của học thuyết được tóm gọn trong ví dụ sau:
Trò chơi 1: tung đồng xu, xác suất 5 ăn 5 thua, thắng bạn được 150$, thua mất 100$. Đây có vẻ là kèo thơm vì tính theo xác suất ăn trừ thua thì bạn sẽ được lợi: 50%* 150 – 50%* 100= 25$. Nhưng thực tế thì ko nhiều người mặn mà với trò này vì họ sợ lỗ 100$, họ cho rằng ăn 150$ chưa đủ để họ đánh đổi.
Trò chơi 2: bạn đã chơi và thua mất 100$. Bạn có cơ hội chơi thêm ván nữa, luật chơi tương tự,tính xác suất ăn 25$ vẫn bằng trò 1. Nếu là nhà đầu tư duy lí thì họ sẽ đối xử với 2 trò như nhau. Nhưng thực nghiệm thì người ta hứng thú với trò 2 này hơn trò 1 rất nhiều vì tâm lý nếu ko chơi nữa thì thua chắc 100$, còn nếu chơi thêm thì có cơ hội gỡ lại và thắng 50$.
Tâm lý này rất giống với việc lỗ chứng khoán, nếu bán là chắc lỗ, nhưng mua bình quân giá lỡ TT lên thì có lời. 1 đồng lỗ có giá trị lớn hơn 1 đồng lời rất nhiều, lời 10 triệu VND ta vui chỉ 1 ngày nhưng phải cắt lỗ 10 triệu có khi buồn đến cả tuần. Dưới đây là hình vẽ minh hoạ cho lý thuyết này:

Phát triển từ học thuyết này, các nhà kinh tế học hành vi đã phân loại các sai lệch về hành vi của nhà đầu tư cá nhân thành 2 loại đó là kiểu sai lệch về nhận thức và kiểu sai lệch về cảm xúc. Bệnh sai lệch về nhận thức đến từ việc thu thập xử lý thông tin sai, thiếu kiến thức… nên rất dễ chữa. Ngược lại, bệnh về cảm xúc thường ăn sâu vào suy nghĩ của cá nhân nên rất khó chữa.

1/Sai lệch về nhận thức
Sai lệch này được phân loại thành sai lệch về niềm tin và sai lệch về xử lí thông tin.
Sai lệch về niềm tin



a. Quá bảo thủ


Nhà đầu tư quá tin tưởng vào nhận định trước đây của mình và bỏ qua sự tác động của thông tin mới tới TT. PTKT có nhiều nét rất tương đồng với tài chính hành vi. Nhiều nhà đầu tư nhìn rõ ràng TT đang tạo đáy, tín hiệu gom hàng, mô hình vai đít vai quá đẹp, chắc chắn TT sẽ tăng mạnh trong nay mai. Họ quá bảo thủ với phân tích của mình mà bỏ qua tác động của các thông tin mới tới TT, ví dụ như vụ bắt bớ mới, hay những thông tư mới sẽ tác động đến TT như thế nào. Kết quả là họ không điều chỉnh gì và quyết tâm thắt dây an toàn bám tàu theo nhận định của mình. Tuy nhiên, cân nhắc tác động của thông tin mới và nghiên cứu thay đổi chiến lược cho phù hợp với diễn biến mới nên làm hơn là ngồi im.
b. Muốn tìm sự đồng tình
Các nhà đầu tư có xu hướng muốn tìm người chung thuyền, chung nhận định với mình để củng cố thêm niềm tin. Bạn sẽ rất thích những người có chung quan điểm với mình và lờ đi những ý kiến trái chiều. Ai đầu tư CK có lẽ đều từng có tâm lý này, hôm nay giảm mạnh, ai bắt đáy cũng đều tìm người có cùng quan điểm, nếu có cao thủ cũng tham gia thì quá vui, và hơi khó chịu với quan điểm ngược lại.



c. Lệch lạc do tình huống điển hình


Một công ty công bố một chuỗi lợi nhuận lớn hàng quý. Và kết quả, ta giả định lần công bố lợi nhuận tiếp theo cũng sẽ tốt đẹp như thế. Khi có những tình huống điển hình ngắn hạn, chúng ta nghĩ tình huống này trở nên bình thường, thay vì quan tâm nhiều đến các yếu tố dài hạn. Một ví dụ khác cho lỗi Lệch lạc do tình huống điển hình là việc cho rằng một công ty tốt đồng nghĩa với việc cổ phiếu cũng tốt. EIB, ACB vẫn là những ngân hàng tốt, nhưng cổ phiếu thì ko phải lúc nào cũng tốt và nên mua.


d. Ảo tưởng về khả năng kiểm soát kết quả


Đây là sai lệch mà nhà đầu tư tin rằng họ có thể kiểm soát được kết quả, trong khi sự thật là họ không thể. Sai lệch này khá giống với sai lệch về cảm xúc quá tự tin, khác là ở chỗ cảm xúc quá tự tin thường là bệnh của các nhà đầu tư giỏi chuyên môn và quá tin tưởng vào khả năng của mình. Bạn từng nghe nói chỉ có 20% trader là thắng được từ TTCK, còn lại đều thua lỗ. Nhưng bạn vẫn tin rằng mình sẽ là thiểu số, cứ tập trade thật nhiều là sẽ khá và chiến thắng thị trường sớm thôi, easy game :minigun:. Như vậy bạn đã bị bệnh này rồi.


e. Phụ thuộc quá nhiều vào kinh nghiệm quá khứ


Các kinh nghiệm, hay quy tắc học được thường giúp chúng ta ra quyết định nhanh chóng và dễ dàng hơn nhiều. Nhưng trong một số trường hợp, dựa dẫm quá nhiều vào các quy tắc đôi khi sẽ dẫn đến sai lầm, đặc biệt là khi các điều kiện bên ngoài thay đổi. Bạn có 1 cái code ami rất hay, đã back test thành công và sử dụng nó rất tự tin (like a boss :imtheking: ). Nhưng có thể cái code đó chỉ đúng khi TT uptrend, còn trong lúc side way nó báo tín hiệu rất lung tung nhưng bạn vẫn mua bán theo nó vì quá khứ đã thành công với nó. Đây là biểu hiện của bệnh này.

[Chìa khoá thành công] "Quy tắc 10.000 giờ" liệu có đúng?

Trong cuốn sách bán chạy nhất của mình “Những kẻ xuất chúng” rất nổi tiếng ở Việt Nam, Malcolm Gladwell cho rằng muốn trở thành chuyên gia trong lĩnh vực nào đó phải mất ít nhất 10. 000 lần thực hành (xấp xỉ 10 năm)
Tuy nhiên, việc thực hành có chủ đích là 1 thuật ngữ khá đặc biệt. Nó liên quan tới việc thiết lập mục tiêu, có sự phản hồi nhanh chóng và thực hành rất nhiều để có thể nâng cao các kỹ năng. Việc thực hành như thế này không có gì là vui vẻ, nó không phải để chứng minh cho người ta thấy, ko phải đơn giản và dễ dàng làm được

Hầu hết mọi người có thể làm một điều gì đó lặp lại tới 10. 000 lần (như lái xe) nhưng chưa bao giờ đạt tới trình độ của một chuyên gia. Hầu hết mọi người chỉ ở mức độ vừa vừa, không quá xuất chúng, thậm chí còn có người tệ hơn

Sách “Tài năng luôn được đánh giá cao” (Talent is overrated) đặt ra câu hỏi: Như vậy cái gì tạo ra sự khác biệt giữa những người tài năng với những người còn lại?

Nghiên cứu vấn đề này trên nhiều lĩnh vực, người ta nhận ra rằng, sau những lần thất bại con người ta trở nên tốt và giỏi hơn, điều đó không phụ thuộc vào việc bạn tốn bao nhiêu năm để làm điều đó, thậm chí có nhiều khi con người ta còn trở nên tệ hơn lúc mới bắt đầu. Ví dụ một kiểm toán viên dày dạn kinh nghiệmchưa chắc gì có khả năng phát hiện ra việc gian lận của công ty họ kiểm hơn là những tân binh mới vào, trong khi đây là kỹ năng tiên quyết của người kiểm toán viên. Trong việc phán xét bệnh rối loạn nhân cách thì thường là công việc của các nhà tâm lý y khoa, nhưng kinh nghiệm y khoa lại không nói lên kỹ năng mà họ có – còn gọi là sự tương quan (giữa kỹ năng và kinh nghiệm) – Đây là điều mà các nhà nghiên cứu hàng đầu kết luận rằng mọi sự tương quan đó gần như là con số 0.Các bác sĩ phẫu thuật thường dự đoán ngày nằm lại sau cuộc phẫu thuật không giỏi bằng các bác sĩ nội trú.. Qua phân tích một số lĩnh vực, khi đi chuyên sâu vào chuyên môn, môi giới chứng khoán đưa ra nhận định thị trường hàng ngày hàng giờ, chưa chắc đã hơn 1 anh kĩ sư điện mới nghiên cứu chứng khoán 2, 3 năm; Sir Alex Ferguson, giáo sư Wenger làm huấn luyện viên bóng đá gần cả cuộc đời cũng không hơn được a chàng Pep Guardiola mới chỉ dẫn dắt đội tuyển Barca năm đầu tiên; không 1 cầu thủ dạn dày nào sánh bằng Leo Messi dù a mới 23 tuổi và có tiền sử bị còi xương. Người có nhiều kinh nghiệm chưa chắn giỏi bằng người lính mới có rất ít kinh nghiệm.

Thỉnh thoảng, người có kinh nghiệm bị đánh giá là tệ hơn so với người còn thiếu kinh nghiệm. Nhiều bác sĩ dày dặn kinh nghiệm khi phải làm bài kiểm tra kiến thức thì được ít điểm hơn so với người còn ít kinh nghiệm. Tay nghề của bác sĩ trưởng khoa theo thời gian sẽ không thể so sánh với các bác sĩ thường xuyên phải làm trong việcchẩn đoán nhịp tim và chụp X-quang. Trong 1 số đánh giá nhất định, người kiểm toán viên lâu năm trở nên không nhanh nhạy

Khi những người giỏi về chuyên môn thực hành lặp đi lặp lại 1 cách có chủ đích chuyên môn của mình, thì quy tắc 10 năm/10, 000 lần ngay lập tức có tác dụng dù bất cứ nơi nào

Nhà nghiên cứu, giáo sư John R. Hayes – Trường ĐH Carnegie Mellon, đã xác định có hơn 500 tác phẩm mà những tác phẩm, kiệt tác đầu tiên đó của các 76 nhà soạn nhạc từ các thời kì khác nhau đều dựa vào bản ghi có sẵn. Giáo sư Robert W. Weisberg – trường ĐH Temple tóm tắt từ sự phát hiện ấy: “ Trong số các tác phẩm này, chỉ có 3 tác phẩm được soạn trước năm thứ 10 trong sự nghiệp của nhà soạn nhạc, và chỉ có 3 tác phẩm này được soạn ở năm thứ 8 và thứ 9” Trong những năm đầu tiên, những người này đã không tạo ra được kiệt tác nào làm thế giới chú tâm tới. Giáo sư Hayes gọi đây là thời kì “10 năm yên lặng” cho những kiệt tác được xuất hiện

Ông cũng nghiên cứu tương tự trên 131 họa sĩ và thấy mọi việc cũng lặp lại tương tự. Thời gian chuẩn bị của những họa sĩ này ngắn hơn – chỉ 6 năm - ngay cả Picasso nhưng vẫn còn khá đáng kể và không thể xem thường. Một nghiên cứu trên 66 nhà thơ cho thấy rằng có rất ít nhà thơ có thể tạo nên kiệt tác ít hơn 10 năm và không 1 ai có thể làm được với thời gian ít hơn 5 năm. Thậm chí 55 người trong đó phải cần tới 10 năm hoặc hơn thế nữa mới tạo ra được 1 kiệt tác, tác phẩm để đời

Quy tắc 10 năm mà những nhà nghiên cứu đã tìm thấy ở những người xuất sắc trong lĩnh vực của họ. Tuy nhiên, cũng có những nhà nghiên cứu khác chứng minh được quy tắc này cho dù không cần phải tìm ra bằng chứng xác minh. Giáo sư Howard Gardner – Trường ĐH Harvard đã viết 1 cuốn sách nghiên cứu dài tựa “Tư duy sáng tạo” về 7 người cải cách vĩ đại nhât thế kỷ 20: Albert Einstein, T. S. Eliot, Sigmund Freud, Mahatma Gandhi, Martha Graham, Pablo Picasso và Igor Stravinsky. Thật khó có thể tưởng tượng trên 1 nhóm nghiên cứu đa dạng các lĩnh vực, Garder viết cuốn sách này không để chứng minh hay bác bỏ về số lượng tác phẩm cần thiết ra đời cho sự thành công của mình. Nhưng cuối cùng ông đã viết: “Trong quá trình nghiên cứu, tôi bị ấn tượng bởi về quy tắc 10 năm. Nếu chúng ta bắt đầu từ năm 4 tuổi như Picasso, bạn có thể thành thục và trở thành những kẻ phi thường khi vẫn còn trong lứa tuổi teen. Đối với những nhà soạn nhạc như Stravinsky và những vũ công như Graham không bắt đầu nỗ lực sáng tạo từ tuổi thiếu niên, đã không đạt được bước tiến nào khi 20 tuổi

[Corporate governance] Cần quan tâm nhiều hơn đến hệ thống quản trị doanh nghiệp

Corporate gorvenance- tạm dịch là hệ thống quản trị doanh nghiệp đang là vấn đề được các công ty & nhà đầu tư trên thế giới rất xem trọng trong việc thiết lập các cơ chế nhằm đảm bảo tính minh bạch và bảo vệ quyền lợi cổ đông.

Hệ thống quản trị doanh nghiệp phân định rõ quyền hạn và nghĩa vụ giữa các thành viên trong công ty, bao gồm Các Cổ đông, Hội đồng Quản trị, các cán bộ quản lý và các bên có quyền lợi liên quan khác. Hệ thống Kiểm soát doanh nghiệp cũng thiết lập các quy tắc và quy trình cho việc ra các quyết định về các vấn đề của công ty. Mục tiêu chính của Kiểm soát Doanh nghiệp là bảo vệ đầy đủ những lợi ích tốt nhất và sự đối xử công bằng đối với các cổ đông của công ty, vì mục tiêu của công ty nên là tối đa hoá giá trị cổ đông cho tất cả các cổ đông, kể cả cổ đông trong nước và cổ đông nước ngoài.

Có 2 cách để phân tích 1 công ty, đó là phân tích định lượng và phân tích định tính. Phân tích định lượng, các chỉ số báo cáo tài chính, tỉ suất sinh lời, định giá bằng cách so sánh, chiết khấu dòng tiền… không khó, bạn có thể tính toán tương đối dễ nếu thu thập đủ dữ liệu. Tuy nhiên, với luật lệ còn khá thoáng hiện nay, quá nhiều báo cáo tài chính của các doanh nghiệp được ban giám đốc bùa chú nên nếu chỉ dựa vào các con số này đôi khi nhà đầu tư mua phải hàng lỡm mà không hay. Vụ cổ phiếu Phó Giám Đốc (PGD) gần đây là 1 ví dụ điển hình.
Phân tích định tính tuy không cần 1 phép toán phứt tạp nào, nhưng để đánh giá đâu là 1 hệ thống quản trị doanh nghiệp tốt là 1 việc không dễ chút nào.

Trước hết hãy điểm qua 1 ví dụ về công ty có hệ thống quản trị tốt. Tất nhiên, cái tên đầu tiên nhất định phải là Vinamilk. Bà Mai Kiều Liên Tổng giám đốc Vinamilk là người đầu tiên của VN được tạp chí Quản trị Doanh nghiệp châu Á (Corporate Governance Asia Journal - có trụ sở ở Hong Kong) bình chọn vào danh sách những CEO tốt nhất châu Á. Vinamilk cũng là doanh nghiệp đầu tiên và duy nhất của Việt Nam được lọt vào danh sách 200 doanh nghiệp tốt nhất tại Châu Á -Thái Bình Dương của Forbes Asia năm 2010. Để đạt được những thành quả này là 1 quá trình dài VNM đã đầu tư vào core business của mình, nâng cao chất lượng sản phẩm, tạo lợi nhuận rất ổn định cho cổ đông hàng năm. Bên cạnh đó, VNM còn luôn luôn quan tâm và đóng góp đến các hoạt động hướng về cộng đồng như : chương trình Xóa đói giảm nghèo; Phụng dưỡng mẹ VN anh hùng; Bảo trợ trẻ em nghèo; Góp đá xây Trường Sa, Quỹ sữa Vươn cao VN. Ngoài ra, chế độ đãi ngộ nhân viên của VNM rất cao. Hiện nay nếu bạn kí hợp đồng làm việc với VNM sẽ có cam kết thưởng ít nhất 5 tháng lương nếu làm tốt & cùng nhiều benefit khác cho nhân viên. Như vậy, đánh giá 1 công ty tốt không chỉ phụ thuộc vào lợi nhuận tăng trưởng bao nhiêu mà còn đánh giá giá trị nó mang lại cho cổ đông, cho nhân viên, cho xã hội.

Người trực tiếp đầu tư vào doanh nghiệp và chịu toàn bộ rủi ro là cổ đông, nhưng phần lớn họ khó tiếp cận được với các thông tin quan trọng nhanh bằng nhà quản lý. Người chỉ chịu tránh nhiệm điều hành, có nhiều thông tin quan trọng ảnh hưởng tới doanh nghiệp và giá cổ phiếu. Vì vậy xung đột giữa người làm chủ & người quản lý luôn luôn xảy ra. Rất tiếc ở Việt Nam hầu như không có cơ chế, luật lệ nào bảo vệ cổ đông trước những xung đột lợi ích này. Ở các nước phát triển, chỉ cần phát hiện ra có gian lận trong kinh doanh như vụ DVD thì các cổ đông nhỏ có quyền yêu cầu công ty phải làm thủ tục phá sản và trả lại giá trị góp vốn cho cổ đông. Nhưng ở VN thì ban quản trị sẽ tìm cách phù phép thoát hàng trước, cổ đông nào ko nhanh nhạy chạy khỏi con tàu đắm trước thì ráng chịu, không ai cứu mình. Gần hơn là vụ cổ phiếu Phó Giám Đốc, lãi giả siêu khủng Q2 trở thành 1 cục lỗ thực cực lớn ở Q3. Giá CP giảm 30% trong vòng 1 tuần ra tin. Nếu là rủi ro kinh doanh không tránh khỏi thì cổ đông phải chấp nhận và không có gì đáng nói. Điều đáng nói là ban quản trị đã dùng chiêu giá trần thoát hàng, lợi dụng tin lãi Q2 để thoát 1 lượng lớn CP mình nắm giữ. Họ thừa biết Q3 sẽ điều chỉnh giá ga và sẽ bị hồi tố thành lỗ rất to nên đã đi trước 1 bước. Đây được đánh giá là hành vi gian lận, sử dụng thông tin nội bộ để trục lợi, thế nhưng các vị tay to thoát hàng đã bị xử lí “rất nặng tay” , họ “xin tiếp thu ý kiến của HoSE và sẽ rút kinh nghiệm để thực hiện việc công bố thông tin theo đúng quy định hiện hành “. Cách quản lý này làm nhiều nhà đầu tư bất bình và mất niềm tin hoàn toàn vào HĐQT công ty.

Ở Mỹ, sau sự kiện gian lận ở Enron các nhà làm luật ngay lập tức ban hành bộ luật Sarbanes-Oxley Act (2002) nổi tiếng để bảo vệ lợi ích cổ đông. Vụ DVD hay VSP ở VN về quy mô không bằng nhưng về gian lận của ban quản trị thì cũng không khác là mấy. tiếc là ở VN theo người viết được biết thì chưa có bất cứ 1 văn bản pháp luật nào đề cập đến vấn đề này. Nghiêm trọng hơn, chiêu thức giá trần xả hàng, hoặc là biết trước tin tốt để gom hàng luôn được các nhà quản trị doanh nghiệp dùng để trục lợi cho bản thân. Hi vọng trong tương lai gần, hành lang pháp lý về vấn đề này sẽ cải thiện, ban quản trị và nhà đầu tư sẽ quan tâm hơn nữa trong việc quản trị công ty và tạo ra lợi ích lâu dài cho cổ đông, cho xã hội như mô hình mà VNM đang rất thành công.

Áp dụng phương pháp học tập siêu tốc vào CFA

Trong bối cảnh thị trường chứng khoán khá ế ẩm hiện nay thì việc tìm 1 mã cổ phiếu chiến thắng thị trường là không dễ. Tuy nhiên, có 1 mã đầu tư dài hạn đảm bảo sẽ đem lại lợi nhuận lâu dài trong tương lai mà gần đây dân tài chính đã bắt đầu “gom” dần đó là mã CFA. Với lượng kiến thức khổng lồ & quá nhiều công thức, lý thuyết, model cần phải nhớ, CFA là 1 trở ngại không nhỏ đối với những người phải làm việc hàng ngày & chỉ học được vào cuối tuần. Mình đã đọc rất kĩ quyển sách “ Tôi tài giỏi, bạn cũng thế” của Adam Khoo & áp dụng các kĩ thuật học tập của sách vào việc học CFA khá thành công.
Những ứng dụng chung chung như tạo động lực, vượt qua sự lười biếng,đặt mục tiêu, tác dụng của học nhóm…là rất quan trọng, nhưng đã có nhiều topic nói rồi, mình không nói lại nữa mà đi thẳng vào 2 phương pháp mình áp dụng được là mindmap & mô hình trí nhớ siêu đẳng.
1/ Mindmap
Sơ đồ tư duy là 1 phương pháp học tiên tiến & được áp dụng rộng rãi hiện nay. Những người dùng Mindmap học CFA đều xem quyển Mindmap như là bảo vật bất li thân của mình. Một may mắn rất lớn của CFAer Việt Nam là đã có cô Hoài Phương-CEO của AFTC đã biên soạn và chia sẻ free Mindmap của cả 3 level CFA. Kinh nghiệm thực tế của mình là chỉ cần nắm chắc những concept theo khung Mindmap của cô Phương+ bản thân người học note thêm chi tiết những Concept có đề cập trong Mindmap đó là đã bao quát gần hết kiến thức của 6 quyển sách dày cộm rồi. Mindmap cực kì quan trọng ở giai đoạn ôn thi nước rút, khi thời gian còn rất ít, nếu ta ôm sách đọc lại sẽ không kịp, nhưng lướt qua mind map 15’ mỗi ngày lại có hiệu quả đến không ngờ.
Nhờ Mindmap, việc học CFA trở nên nhẹ nhàng hơn rất nhiều, chỉ cần:
- Học 1.5h ở các ngày làm việc & 6h vào 2 ngày cuối tuần để làm bài tập & summary kiến thức đã học trong tuần
- Note lại ý chính của bài học vào quyển Mindmap theo sơ đồ cô Phương đã vẽ sẵn, tô thêm màu mè cho bắt mắt & giúp tăng khả năng ghi nhớ lên rất nhiều. Mindmap giúp ta bao quát được cái sườn của môn học & tập trung vào những nội dung trọng điểm 1 cách dễ dàng
-Review Mindmap 10’ mỗi ngày hoặc ít nhất 3 lần 1 tuần. Theo nghiên cứu thì bạn sẽ quên 80% kiến thức trong 24h nếu ko review lại. Khi review Mindmap nhận thấy vùng kiến thức nào còn hổng thì đọc kĩ sách lại thêm 1 lần nữa. Chỉ cần review mindmap 10’ vào mỗi buổi sáng trước khi đi làm trong 1 thời gian đủ dài bạn sẽ thấy bất ngờ về khả năng ghi nhớ của mình (sao mình lại nhớ giỏi thế nhỉ, ta phục ta quá :D) Ngược lại, nếu không review thường xuyên chắc chắn bạn sẽ tự hỏi câu hỏi này thường xuyên: “ủa, mình nhớ vấn đề này lần trước hiểu lắm mà sao giờ quên hết sạch rồi”. Tập thói quen dùng 10' ít ỏi mỗi buổi sáng này, thay vì ngủ nướng hoặc xem tivi ta lật Mindmap ra xem, sẽ giúp ích rất nhiều cho việc học & thi CFA! 

2/ Mô hình trí nhớ siêu đẳng

CFA đòi hỏi khả năng phân tích, nhưng khả năng ghi nhớ kiến thức để phân tích có thể xem là yếu tố quyết định tới việc đậu hoặc rớt. Một số vấn đề bắt buộc phải thuộc lòng, ví dụ như những basic principle của môn Ethics, những nhân tố của model định giá option Black Schole, sử dụng các biện pháp M&A ở những giai đoạn nào…Bất cứ những gì khó nhằn cần nhớ đều trở nên dễ dàng & thú vị hơn rất nhiều nếu bạn áp dụng thuần thục mô hình trí nhớ siêu đẳng.
Chiêu thức cơ bản của môn võ này là:
- Tìm key word cho nội dung bạn cần nhớ
- Sắp xếp key word theo 1 thứ tự dễ nhớ & nghĩ ra 1 câu chuyện & hình ảnh vui nào đó liên quan đến những key word này.
Thực tế thì sau khi thi xong mình bị quên rất nhiều kiến thức, nhưng với những kiến thức được ghi nhớ bằng phương pháp này mình nhớ rất lâu & rất khó quên. Cách nhớ này giống với câu kinh Call girl Phải SeXy (Call = Put + Strike-Exercise) mà nhiều người biết. Ví dụ cụ thể nhé:
Ví dụ 1: Môn Ethics của level 2: five basic principles to the new Prudent Investor Rule:
1. Diversification is expected of portfolio managers as a method of reducing risk.
2. Trustees must base an investment's appropriateness on its risk/return profile: how it
contributes to the overall risk of the portfolio.
3. Excessive trading (churning) as well as excessive fees and other transactions costs that
are not warranted by the portfolio risk/return objectives should be avoided.
4. Current income for the trust must be balanced against the need for growth.
5. Trustees are allowed to delegate investment authority. In fact, this is a duty if the
trustee does not have the required level of expertise.
chọn từ khóaappropriatenessDiversificationExcessive tradingdelegate investment,balanced
+ Ghép các chữ cái của kep word lại, chuyển thể thành câu hoặc hình ảnh tếu tếu cho dễ nhớ ta được câu kinh là: Anh Dụ Em Dính Bầu. Khi học đến phần này review các key word & nhớ đến câu kinh này, mình ko bao giờ quên các Rule của Prudent :D. Trong đề thi trắc nghiệm có thể sẽ có câu hỏi những yếu tố nào sau đây ko phải là 1 Rule của Prudent Investor thì chắc ăn được 1 câu nhé!
Ví dụ 2: 1 LOS khác trong Ethics LOS 1O.b: the general fiduciary standards to which a trustee must adhere: Loyalty, Impartiality, Skill, Care, Caution
Câu kinh ở ví dụ này là Lương Ít Sẽ Chuyển Chỗ, nguyên tắc này đối với dân tài chính có vẻ thực tế hơn là Loyalty :D

Ngoài môn Ethics ra thì tất cả các môn học khác đều áp dụng được phương pháp này, mình đãtưởng tưởng ra rất nhiều hình ảnh & câu kinh dễ nhớ cho các môn học & nhận thấy đây là 1 cách tuyệt vời để ghi nhớ. Thực tế là con người có trí nhớ rất tốt ở những vấn đề bậy bạ & liên quan đến TD (khoa học đấy).
Sợi chỉ đỏ của chiêu thức là vậy, càng cố sáng tạo ra các cách nhớ sẽ thúc đẩy ta nhớ bài & có cảm hứng học bài hơn.
Chiêu thức thì có rất nhiều, chắc chắn có nhiều người đọc bài này, thấy hay hay nhưng lại chỉ đọc cho vui chứ không áp dụng. Vì vậy thay vì đi tìm & biết nhiều chiêu thức, các bạn hãy cố gắng tập luyện thuần thục 1 vài chiêu thức phù hợp & sự dụng nó thật hiệu quả.

CFA là 1 chặn đường dài & đau khổ, vì vậy hãy cố gắng làm chặn đường đó ngắn hết sức có thể & tìm được nhiều niềm vui trên chặn đường đau khổ này!

Chia sẻ kinh nghiệm và mẹo thi cử hữu dụng cho kì thi CFA

Còn 1 tháng nữa là đến kì thi CFA. Mình đã từng trải qua nên hiểu được cảm giác lo lắng & căng thẳng của các bạn ở giai đoạn này là rất lớn. Vì vậy, bài viết tổng hợp các kinh nghiệm, mẹo thi CFA hay của cá nhân mình, của những người bạn từng thi & tổng hợp thêm từ sách vở. Trước khi nói về mẹo thi, 3 điều quan trọng sau đây bạn không được quên:

(1): Nguyên tắc 20/80: 20% thời gian cuối cùng này sẽ quyết định 80% kết quả của bạn. Vì vậy giai đoạn này mà phải tập trung 120% công lực vào việc ôn thi!

(2): Đề thi thực rất ngắn & dễ hơn đề thi mock rất nhiều: nhiều bạn sợ đề thi thật hỏi lắc léo và chi tiết nên hay học những cái lạ lạ, bỏ qua những cái đơn giản. Nhưng thực ra cả level 1 & level 2 đề thi đều rất ngắn & straightforward, yêu cầu thí sinh hiểu bài chứ ko phải học thuộc những công thức lạ.

(3) NGU- never give up: 1 người bạn mình trước khi thi 1 tháng chưa học được nhiều, nghĩ là rớt chắc nên ko cố gắng nữa. Có kết quả thi, bạn đó rớt vào band 8 (band 8 là rất gần điểm đậu) và rất ân hận vì đã không cố gắng hết sức. Vì vậy bạn đừng lo sợ mà hãy cố gắng hết sức mình, thành công chỉ cách nửa bước chân!

Chỉ còn 4 tuần, nên học những gì?

Tập trung vào bức tranh tổng thể!

4 tuần để cày lại curriculum là không khả thi, nó sẽ làm mất thời gian & bộ nhớ của bạn rất nhiều. Mình khẳng định Kaplan Scheweser là đủ cho kì thi, với cách trình bày ngắn gọn và dễ học hơn rất nhiều. Hãy hiểu những concept (khái niệm cơ bản) của các môn học vì ít nhất nó sẽ giúp bạn loại được 1 đáp án vô lý trong 3 đáp án của câu hỏi. 2 đáp án còn lại đánh lụi vẫn khá hơn là đánh lụi hoàn toàn. Viết những concept bạn hay quên lên 1 miếng giấy nhỏ, mỗi ngày 10 concept, sáng ngó qua 1 lần, nghỉ trưa ngó 1 lần, trong giờ làm việc trốn vào WC ngó vài lần nữa (true story:dance2: ) tự nhiên tối về bạn sẽ nhớ hết mà ko quá vất vả.

Phân bổ thời gian cho các môn học

Nếu bạn đã học rất kĩ và đặt mục tiêu 10 môn đều trên 70% thì mình ko bàn nhé. Còn mục tiêu là pass thì nhớ là bạn ko cần phải pass hết tất cả các môn. Điểm chuẩn của CFA tính theo cách lấy 70% số điểm của 10% người được điểm cao nhất. Theo ước lượng thì 10% này đạt trung bình 90/100 điểm, vì vậy điểm đậu sẽ rơi vào 63%. Nghĩa là bạn chỉ cần làm đúng trên 60% là khả năng đậu đã rất cao.

Chú ý thật kĩ 4 môn ethic, FRA, Quant, Fixed income: 4 môn này chiếm tới 60% số điểm rồi, phải học đi học lại vì chỉ cần 4 môn này trên 70% là gần như chắc đậu. Môn Ethic học cuối cùng, môn này nhiều bạn sợ nhưng thực ra rất dễ vì chỉ cần học thuộc chuẩn mực đạo đức thôi, ko có tí đánh đố gì. Cách nhớ nhanh mình đã viết ở đây, http://vfpress.vn/threads/cfa-ap-dung-phuong-phap-hoc-tap-sieu-toc-vao-cfa.3590/ bạn nào quan tâm có thể tham khảo thêm. Cố gắng tưởng tượng ra các hình ảnh bậy bậy và tạo 1 liên kết nào đó với bài học là cách nhớ nhanh và hiệu quả nhất.
Economic & Equity khá dễ, phân bổ thời gian vừa phải.
Các môn còn lại: PM, Alter, Derivative, corporate finance tỉ trọng rất thấp, không cần quá bận tâm nếu bạn không hiểu Contango, CML là gì, mutual fund khác ETF ra sao, đặt biệt deferred tax hầu như ko ai hiểu . Nếu bạn không chắc mấy vấn đề này có thể học tủ concept & đi thi đánh 5 ăn 5 thua, ko sao hết.
Quan trọng nhất là phải lên kế hoạch chu đáo và bám sát kế hoạch đề ra!

Trước khi thi 1-2 tuần

Lúc này giờ ra trận đã gần kề. Lincoln đã dạy "Nếu cho tôi 6 giờ để chặt một cái cây, tôi sẽ dành 4 tiếng để mài rìu". Chuẩn bị kĩ là bí quyết chiến thắng!
Hãy lấy sách Practice exam ra làm 1 đề full như kì thi thật để tập làm quen với áp lực thời gian. Kì thi kéo dài 6h liền trong 1 ngày, nếu bạn không tập trước bảo đảm vô phòng thi sẽ bị khớp và không đủ sức làm. Nếu bạn làm đề thi thử được trên 70% thì chắc chắn thi thật sẽ đậu, nếu ko đậu mình đền lại tiền cho. :D
Trong lúc làm bài tập cho mình thói quen suy luận, phân tích đề. Rất nhiều câu hỏi bạn không cần tính trâu mà chỉ cần lập luận là có thể loại bỏ 2 đáp án sai, rất tiết kiệm thời gian. Cách này tuỳ thuộc vào sự nhạy bén & liều lĩnh của mỗi người, riêng mình thấy rất lợi hại.
Nếu chưa được trên 70% thì rà soát lại những môn mình làm tệ, fix lỗ hổng ngay lập tức. Không cần học thêm cái mới, chỉ cần lúc thi không phạm lại các sai lầm mình từng mắc phải là đủ đậu. Tổng hợp và phân loại từ mock exam xem môn này sẽ có những dạng thi tính toán gì, thường hỏi những vấn đề gì.
Chú ý những kiến thức thay đổi so với năm trước gần như chắc chắn sẽ thi (nếu ko thì thay đổi làm gì :D)
Trong giai đoạn này, sức khoẻ là điều rất quan trọng. Bạn phải ăn uống tẩm bổ để tránh bị bệnh giai đoạn này, ảnh hưởng rất xấu tới việc học tập. Nhất là khi đi thi nhớ ăn uống cẩn thận, mua sẳn thuốc đau bụng phòng thân đề phòng trường hợp xấu.

Ngày đi thi

Chú ý các vấn đề admin như đi sớm, dụng cụ máy tính, mang áo khoác vì phòng thi bật máy lạnh rất lạnh. Uống ít nước kẻo tốn thời gian đi WC.
Làm bài thi
Nhiều bạn chủ quan với đề thi trắc nghiệm vì cho rằng đã có sẳn câu trả lời, bạn chỉ việc chọn. Nhưng thực ra đây là dạng thi khó nhất. 3 đáp án sẽ làm bạn phân vân vì chúng đều ná ná giống nhau. Vì vậy

phải đọc kĩ đề : xem nó hỏi ý khẳng định hay phủ định, ví dụ “các ý sau, ý nào đúng” hoặc “ý nào không đúng” tuy sơ đẳng nhưng khiến nhiều bạn đọc nhầm đề.

Nhớ đọc hết cả 3 lựa chọn, có thể 3 lựa chọn đều đúng nhưng có1 đáp án đúng nhất. CFA rất hay bẫy cái này, bạn tự tin câu A đúng, ko thèm đọc 2 đáp án còn lại, nhưng đáp án C lại đầy đủ hơn.

Dùng phương pháp loại trừ: những câu không biết làm, đừng bỏ mà hãy suy luận loại trừ.:
Nếu 2 đáp trái ngược nhau, chắc chắn 1 câu sẽ đúng.
Nếu 2 đáp án na ná giống nhau, 1 trong 2 lựa chọn thường đúng.
Những đáp án có các từ chắc chắn như Always hay never thường sai vì trong tài chính ko có gì là 100%
Loại trừ đáp án khác hẳn với 2 đáp án kia, hoặc không liên quan đến câu hỏi.

Lúc làm bài thi, tinh thần thép và khả năng quản lí thời gian rất quan trọng. Ví dụ môn bạn giỏi nhất là FRA, có 1 câu quá khó và bạn quyết làm cho ra, tốn quá nhiều thời gian cho 1 câu khó sẽ bỏ lỡ các câu ngon ăn phía sau. Vì vậy, hãy theo chiến lược lướt qua đề, ko cần làm hết môn này sang môn khác, mà làm câu nào dễ trước khó sau. Môn nào mình giỏi nhất làm trước lấy tự tin, môn mình yếu làm sau.
Sau 1 tiếng làm bài dừng 3’ thư giãn, xem mình đã làm được bao nhiêu câu và phân chia lại thời gian. Cách làm dễ trước khó sau giúp bạn thêm tự tin vì mới 1/3 thời gian đã làm được 50% đề. Mình nhắc lại là đề thi có rất nhiều câu dễ và chắc ăn đấy. Gặp câu nào khó chưa có hướng làm thì lướt qua luôn, đánh dấu lại, nếu dư thời gian thì suy nghĩ tiếp.
Cuối cùng, khi còn 30’ bạn nhớ phải ghi đáp án vào answer sheet và check lại thật kĩ nhé. Rất nhiều người làm đúng nhưng lại tô vào answer sheet sai.

Bình tĩnh – tự tin – chiến thắng:imtheking:


Muốn thắng lớn phải bản lãnh! Dù có thể chưa chắc 1 số phần, nhưng bước vào phòng thi phải có tâm lý và phong thái của người chiến thắng, nhờ vậy đôi khi xác suất đánh lụi trúng lại cao hơn :D. Nhiều bạn học rất rất kĩ nhưng vẫn rớt vì phạm những lỗi sơ đẳng như tâm lý lo sợ, sức khoẻ yếu, không quản lý được thời gian.

Sau mấy tháng cày sâu cuốc bẩm, giờ ra trận sắp tới rồi, hi vọng các kinh nghiệm trên sẽ giúp được bạn phần nào trong cuộc thi CFA. Never give up nhé!

Thống kê trước kì thi tháng 6-2012 thì ở VN có tầm 80 CFA Charter Holder. Đợi thi tháng 6 vừa rồi có 120 người thi level 3 nhưng chỉ đỗ 30 người. Như vậy ở VN hiện nay mới chỉ có tầm 100 Charter. Chúc các CFAer gặp nhiều may mắn!