When to sell?

Giống như nhóm bạn Nôbita ở trên, tôi chỉ thích mua cổ phiếu, múc húc xúc, giữ cổ phiếu, khi bán thì phải CE chục phiên bán mới đã. Ước gì mình giỏi được như W. Buffett, mua cổ phiếu giữ cả chục năm, ăn vài chục lần mới bán. Tuy nhiên, tôi không chọn cổ phiếu giỏi như WB, nhiều lúc cổ phiếu không đi đúng kì vọng, hoặc 1 cổ phiếu tốt hôm nay nhưng có thể sẽ rất xấu vào ngày mai, cần phải đưa ra quyết định bán hợp lý.  Thực tế thì việc chọn thời điểm bán thường khó hơn việc chọn thời điểm mua. Nhưng chính điều này mới giúp chúng ta hiện thực hoá lợi nhuận hoặc cắt lỗ kịp thời để còn sống sót tiếp tục cuộc chơi. Dưới đây là 1 vài tín hiệu cho thấy đã đến lúc nghĩ đến việc bán cổ phiếu. Những tín hiệu này chắc chắn không phù hợp với tín đồ T/A hoặc các cao thủ mua đáy bán đỉnh, tuy nhiên nếu mục tiêu trước mắt của bạn là hạn chế thua lỗ thì đọc qua 1 vài tín hiệu này hi vọng sẽ có ích phần nào:

Tín hiệu 1: Chỉ số P/E của cổ phiếu bạn đang giữ đột nhiên tăng quá nhanh

Đối với nhà đầu tư dài hạn, chỉ số P/E đơn giản nhưng luôn là indicator chính xác nhất. PE ratio là chỉ số quan trọng nhất để đánh giá cổ phiếu mắc hay rẻ. Khó có thể khẳng định P/E bao nhiêu là cao hay thấp, nó chỉ thể hiện kỳ vọng của nhà đầu tư vào earning của công ty. Nếu sự kỳ vọng này cao, thì người ta sẵn sàng trả một giá cao cho một công ty. Tuy nhiên, nếu so sánh với 1 công ty tương tự nhưng có P/E thấp hơn, cổ phiếu của công ty có P/E cao có thể đã overpriced, và nếu earning không đáp ứng được kì vọng quá cao của nhà đầu tư thì chắc chắn nó sẽ rớt thảm. Cổ phiếu Apple rớt giá là 1 ví dụ cho trường hợp này. Apple rớt giá không phải vì nó dỏm, mà là vì nhà đầu tư kì vọng quá cao vào Apple nên mới trả 1 mức giá trên trời cho nó. Khi niềm tin vụn vỡ thì cổ phiếu tốt như Apple cũng bị bán tháo như thường. Nếu nói vuốt đuôi TTCK Việt Nam thì đỉnh điểm năm 2007 TTCK chúng ta có P/E lên đến gần 30, 1 mức quá cao cho bất cứ TTCK nào, & vấn đề bán tháo chỉ là sớm hay muộn mà thôi.

Túm lại, P/E cao không có nghĩa là cổ phiếu đó đã overvalued, nhưng nếu nó đã cao so với trung bình ngành & thị trường chung thì tốt nhất nên chốt lãi cho an tâm.

Tín hiệu 2: Lợi thế cạnh tranh của công ty không còn nữa

Khi 1 công ty thống lãnh thị trường, tạo ra sản phẩm chất lượng, giá thấp… những lợi thế cạnh tranh này làm cho nhà đầu tư sẳn sàng bỏ nhiều tiền ra mua cổ phiếu của công ty đó. Trước đây khi nhắc đến 1 công ty IT người ta sẽ nghĩ ngày đến FPT. Nhưng khi FPT không giữ được vị thế độc tôn ở core business của mình, phân tán sức sang các lĩnh vực bán lẻ, chứng khoán, ngân hàng cũng không thành công, giá cổ phiếu FPT tụt dốc là không tránh khỏi. Lúc này VNM đang là cổ phiếu no.1 & là hãng sữa No.1 ở VN, nhưng nếu lỡ có thêm nhãn hiệu mắm VNM, công ty CK VNM thì lúc đó hãy coi chừng. Nếu 1 công ty có dấu hiệu suy yếu trong lĩnh vực chủ chốt của mình & phải kiếm ăn sang lĩnh vực khác là 1 tín hiệu để bán!

Tín hiệu 3: công ty thay đổi giám đốc & ban lãnh đạo đột ngột

Nếu những nhà quản lý cấp cao, những người chịu trách nhiệm về sự thành công của doanh nghiệp, bắt đầu rời bỏ công ty thì có thể xem đó là dấu hiệu bất lợi cho tương lai của công ty. Khi đó, các nhà đầu tư cần phải theo dõi và phát hiện xem tại sao lại có những thay đổi như vậy. Nhiều người mua cổ phiếu Apple vì tin tưởng vào tài phép của Steve Jobs sẽ cho ra đời nhiều sản phẩm đột biến hơn nữa. Nhưng khi Apple không còn Steve nữa, có chắc là Apple vẫn sẽ tăng trưởng và sáng tạo được như xưa? Lúc này cần đánh giá lại tác động của việc thay đổi ban lãnh đạo & canh bán nếu không chắc về tài năng của ban lãnh đạo mới.

Tín hiệu 4: doanh số bán hàng của công ty không ổn định hoặc giảm mạnh

Nền kinh tế khắc nghiệt như hiện nay thì rất khó để 1 công ty có thể tăng trưởng doanh số liên tục, tuy nhiên việc doanh số cứ giảm dần dần là tín hiệu báo động rằng công ty gặp khó khăn trong việc bán hàng. Lợi nhuận có thể kiếm hoặc bùa chú từ nhiều nguồn, nhưng doanh thu giảm chứng tỏ người tiêu dùng không muốn bỏ tiền mua sản phẩm của doanh nghiệp như trước. Đặc biệt nếu đối thủ cạnh tranh vẫn tăng trưởng doanh thu bình thường thì càng chứng tỏ sản phẩm của công ty không đấu lại đối thủ, lúc đó nên nghĩ đến việc bán cổ phiếu đi.  

Tín hiệu 5:  Lợi nhuận và cổ tức giảm sút

Ban quản trị công ty luôn muốn đưa những tín hiệu tốt về viễn cảnh tương lai của mình ra thị trường. Nhưng hành động của công ty có giá trị hơn những lời tuyên bố.  Nếu là do ban quản trị công ty quyết định không chia cổ tức để tập trung vốn cho việc phát triển và mở rộng quy mô công ty, thì đó lại là điều tốt và cổ phiếu sẽ tăng giá trong tương lai (nhớ check lại báo cáo tài chính khoản mục xây dựng cơ bản & chi phí nghiên cứu phát triển xem có đúng là đầu tư nghiên cứu thật không). Nhưng thông thường thì sự sụt giảm về lợi nhuận và cổ tức là dấu hiệu xấu cho thấy tương lai của công ty gặp nhiều khó khăn, cần cân nhắc việc bán cổ phiếu đi.